Neden Risk Değerlendirmesi Yapmalıyız.

İşyerinde risk değerlendirmesi yapmak mevzuat yönünde zorunlu olduğu gibi, işletmenin ve ülkenin geleceği açısından da oldukça önemlidir. İşyerlerinde meydana gelen iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda büyük maddi kayıplar meydana gelmektedir. Halbuki, gerek iş kazaları gerekse meslek hastalıkları, nedenleri önceden belirlenerek alınacak tedbirlerle önlenebilecek vakalardır. Önceden belirleme de uygulanan işlemlerin toplamına risk değerlendirmesi veya risk yönetimi diyebiliriz.

A-Mevzuat yönünden : Ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği konusundaki temel yasa olan 4857 sayılı İş Kanunu, AB’ nin 89/391 sayılı çerçeve direktifi ve ülkemizce kabul edilmiş olan 155 ve 161 sayılı ILO (Uluslararası Çalışma Örğütü) sözleşmeleri de dikkate alınarak hazırlanmıştır.

4857 sayılı İş Kanununun 1. maddesinde: “Bu Kanunun amacı işverenler ile bir iş sözleşmesine dayanarak çalıştırılan işçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve sorumluluklarını düzenlemektir.” 77. maddesinde “İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar.” hükümleri yer almaktadır. Bu yasanın 78. maddesine dayanılarak çıkarılmış olan yönetmeliklerde işveren, işyerinde risk değerlendirmesi yapılmasından sorumlu tutulmuştur.

B-Sağlayacağı psiko-sosyal ve ekonomik yararlar yönünden risk değerlendirmesi:

Risk değerlendirmesi sadece yapılması zorunlu bir gereklilik olarak görülmemeli, işletmenin geleceği yönünden önemi üzerinde de durulmalıdır. Risk değerlendirmesi yapmak geleceğe yönelik projeksiyonların hazırlanmasına da ışık tutacaktır. Çünkü, risk değerlendirmesi iş verene, işletmenin durumu hakkında yeterli bilgi sağlayacak, üretimde sürprizle karşılaşma durumunu ortadan kaldıracak ve geleceğe güvenle bakmasına katkıda bulunacaktır.

I-İşletmeye sağlayacağı yararlar:

İş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesine yönelik yapılacak bu çalışmaların sonucunda alınacak önlemlerle;

• İşletmenin sağlık giderleri azalacak
• Tazminat giderleri azalacak
• Güvenli çalışma ortamında verimlilik artacak
• Üretimde kalite yükselecek
• İşletme güven ve prestij kazanacak
• Pazar payı yükselecek
• Ekonomik yönden güçlü hale gelecek

II-Ülkeye sağlayacağı yararlar:

• Çalışanlardan hastalanan ve iş göremez durumuna düşenlerin sayısı azalacak
• Gayri safi milli hasılanın yaklaşık %3 ‘ü kadar kayıp azalacak, bu elde edilen gelir ülke kalkınmasında kullanılacak (burada söz konusu olan %3’lük pay iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle harcanan giderlerden oluşmaktadır ve bu kaza ve hastalıkların önüne geçilmesiyle bu maaliyetlerin yatırım ve benzeri faaliyetlere aktarılacağı düşünülmektedir.)
• Sağlık ve rehabilitasyon harcamaları azalacak
• Bir bütün olarak toplum sağlık göstergeleri iyileşecek
• Çalışma barışına katkı sağlayacak
• Refah toplumuna dönüşümü hızlandıracak
• Ülkemiz uluslar arası alanda prestij kazanacaktır

Risk Değerlendirmesi Gereken Durumlar

• İşyerinde, daha önce hiç risk değerlendirmesi yapılmamış olması
• Yeni bir makine veya ekipman alınması,
• Yeni tekniklerin geliştirilmesi,
• İş organizasyonunda veya iş akışında değişiklikler yapılması,
• Yeni hammadde ve/veya yarı mamul maddelerin üretim sürecine girmesi,
• Yeni bir mevzuatın yürürlüğe girmesi veya mevcut mevzuatta değişiklik yapılması,
• İş kazası veya meslek hastalığı meydana gelmesi,
• İş kazası veya meslek hastalığı ile sonuçlanmasa bile yangın, parlama veya patlama gibi olayların ortaya çıkması

Risk Değerlendirmesi ve Yapılması Gereken İşlemler

• Kurma İzni ve İşletme Belgesi alma zorunluluğu bulunan işyerleri
• Risk Grupları Tebliği’nin 4 üncü ve 5 inci risk grubunda yer alan bütün işyerleri

İş Müfettişleri tarafından gerekli görülen işyerlerinde İşveren tarafından risk değerlendirmesi yapılarak bunun kayıt altına alınması zorunludur.